Nieuw Pachtdecreet schiet weldra uit de startblokken

Op 4 oktober 2023 heeft het Vlaams Parlement goedkeuring verleend aan het voorstel van decreet tot bepaling van de specifieke regels over de pacht, of kort gezegd het Pachtdecreet.

Met het nieuwe decreet wordt getracht om het broze evenwicht tussen de verpachter en de pachter enigszins te herstellen teneinde de toegang tot landbouwgrond (vooral voor jonge landbouwers) en de rechtszekerheid te blijven garanderen.

Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen.

• een schriftelijk pachtcontract wordt de norm zowel voor nieuwe als bestaande overeenkomsten. Het Pachtdecreet voert een aantal minimumvereisten in die in elk pachtcontract dienen te worden opgenomen (zoals o.a. begindatum en duur van de pacht, kadastrale aanduiding van het pachtgoed, niet-geïndexeerd kadastraal inkomen en de landbouwstreek waarin het pachtgoed gelegen is).
  
  Verder wordt voorzien in een specifieke procedure om de partij die weigert een schriftelijke overeenkomst op te stellen, aan te vullen of te ondertekenen daartoe alsnog te dwingen via gerechtelijke weg.

• nieuwe opzegmogelijkheden voor natuurrealisatie of bebossing. Hoewel een openbaar bestuur of publiekrechtelijke rechtspersoon reeds opzegging kon geven voor dergelijke zaken via de zgn. opzegging voor een doelstelling van algemeen belang, voert het Pachtdecreet twee opzegmogelijkheden in specifiek voor natuur- of bebossingsprojecten. De eerste opzegmogelijkheid staat voor iedereen open, maar is wel beperkt tot gronden in de zgn. “groene gebieden”. De tweede opzegmogelijkheid kan enkel worden gebruikt door gemeenten, maar zal – onder een aantal voorwaarden – in alle ruimtelijke bestemmingen kunnen toegepast worden.
  
  Teneinde het evenwicht tussen natuur en landbouw te vrijwaren voert het Pachtdecreet de zgn. “leefbaarheidstoets” in. De opzegging voor natuurrealisatie of bebossing zal kunnen worden geweigerd of beperkt indien de leefbaarheid van de bestaande bedrijfsvoering van de pachter door de opzegging ernstig zou verstoord worden. Het decreet somt een aantal situaties op waarin de ernstige verstoring van de leefbaarheid op onweerlegbare wijze wordt vermoed.

• nieuwe opzegmogelijkheid om te vervreemden. Het Pachtdecreet voert tevens de bijkomende opzegmogelijkheid in om te vervreemden na een periode van 18 jaar. Dit opzeggingsmotief kan enkel worden ingeroepen indien het opgenomen werd in een schriftelijk pachtcontract.

• pachtovereenkomst met een “kleine eigenaar”. Natuurlijke personen die een zakelijk recht hebben op nog niet-verpachte landbouwgronden die gezamenlijk slechts een oppervlakte hebben van maximaal 1,5 ha kunnen die gronden eenmalig verpachten voor een vaste duur van minimaal 9 jaar (of meer).

• herziening van de procedure voor de verpachting door openbare verpachters. De procedure en criteria voor het verpachten door een openbaar bestuur zullen voortaan worden bepaald door de openbare verpachter zelf en niet meer door de provincies.

• invoering van een aantal gegevens die op straffe van nietigheid dienen te worden opgenomen in het verzoek tot toestemming voor een pachtoverdracht of onderpacht. Verder wordt een “recht op informatie” ingevoerd in hoofde van de verpachter. Hij kan aan zijn pachter vragen wie het pachtgoed exploiteert. Indien dat niet de pachter zelf is, dient de pachter de aard van het gebruiksrecht dat aan een derde werd toegekend nader toe te lichten. Teneinde dit recht op informatie verder te faciliteren zal tevens een digitaal loket worden ontwikkeld dat de verpachter in staat moet stellen om de identiteit van de persoon die zijn gronden bewerkt gerichter na te gaan in functie van zijn informatierecht.

• systeem van de veilige koper. Bij de verkoop van het pachtgoed zal de pachter zijn voorkooprecht niet meer kunnen overdragen aan een derde, indien de koper van het pachtgoed een natuurlijk persoon is die in de verkoopovereenkomst verklaart dat de pachter onder dezelfde voorwaarden mag blijven pachten gedurende een periode van minstens 18 jaar. In dat geval zal de pachter tevens van pachthernieuwing kunnen genieten.

• nieuwe uitsluitingen van het voorkooprecht. De pachter heeft geen voorkooprecht indien het pachtgoed wordt verkocht met oog op bebossing of opname in een natuurbeheerplan. Uitzondering hierop vormt het geval waarin de leefbaarheid van het bedrijf zou worden verstoord door de niet-aanbieding van het voorkooprecht. Ook de pachter die een rust- of overlevingspensioen geniet of geen bedrijfsopvolger kan aanduiden beschikt niet meer over een voorkooprecht.

• afstemming Pachtdecreet op mestreglementering.Bij het afsluiten van een cultuurcontract dient de exploitant-cultuurverpachter enkel nog in te staan voor de voorbereidingswerken, maar niet meer voor de bemestingswerken. Hiermee wordt de pachtreglementering in overeenstemming gebracht met de mestreglementering.
  
  Tevens voert het Pachtdecreet een nieuw type cultuurcontract in dat kan worden ingezet voor nader te bepalen meerjarige teelten (tot maximum 3 jaar).

Het nieuwe Pachtdecreet treedt in werking op 1 november 2023 en is tevens van toepassing op overeenkomsten die werden gesloten voor de inwerkingtreding dewelke nog niet werden opgezegd.

De goedgekeurde tekst van het decreet vindt u hier.

Voor vragen over de nieuwe reglementering en de impact hiervan op uw specifieke situatie kan u uiteraard bij ons terecht.