Het beleidsvoerend vermogen van de organisator in de kinderopvang

Publius verzorgt maandelijks een bijdrage in Pedagogium, een tijdschrift voor de sector van de kinderdagverblijven (waarin ons kantoor de laatste jaren zeer actief is). Hier onze bijdrage van de maand augustus 2023:

De Vlaamse Regering keurde op 17 maart 2023 de wijziging van de vergunningsvoorwaarden voor de kinderopvang van baby’s en peuters goed. Het besluit van de Vlaamse Regering houdende de vergunningsvoorwaarden en het kwaliteitsbeleid voor gezinsopvang en groepsopvang van baby’s en peuters van 17 maart 2023 wil door middel van nieuwe vergunningsvoorwaarden de organisator meer ruimte geven om een kwalitatieve en duurzame kinderopvang te realiseren.

Het besluit van de Vlaamse Regering introduceert o.a. het begrip ‘beleidsvoerend vermogen’ in het Vergunningenbesluit.

In de toekomst wordt er een nieuwe afdeling ‘Beleidsvoerend vermogen’ toegevoegd aan hoofdstuk 3 van het Vergunningenbesluit en luidt het als volgt in het nieuwe artikel 5 van de geconsolideerde versie van het Vergunningenbesluit:

‘De organisator heeft de integriteit en het beleidsvoerend vermogen om op een rechtmatige manier, rekening houdend met de geldende normen en waarden, kwaliteitsvolle en duurzame kinderopvang te organiseren.’

De vergunningsvoorwaarde ‘beleidsvoerend vermogen’ vervangt in artikel 5 van het Vergunningenbesluit het woord ‘geschiktheid’.

Het nieuwe artikel 5 van het Vergunningenbesluit is van belang voor startende organisatoren. Niettemin is de voorwaarde van het beleidsvoerend vermogen ook van toepassing tijdens de werking. Het beleidsvoerend vermogen wordt één van de belangrijkste vergunningsvoorwaarden zowel voor een startende organisator als tijdens de werking van de organisator en wordt gezien als een basisvoorwaarde.

In het nieuwe (toekomstige) artikel 13/0 van het Vergunningenbesluit wordt de basisvoorwaarde van het beleidsvoerend vermogen verduidelijkt.

De organisator moet in eerste instantie kunnen aantonen dat er een duidelijk leiderschap is. Er moet een gestructureerde werkomgeving zijn waar het duidelijk is wie welke bevoegdheden en welke verantwoordelijkheden heeft. Alle medewerkers kennen de aanpak en passen deze correct toe.

Ten tweede moet er een geïntegreerde aanpak zijn van volgende aspecten:

• Infrastructuur
• Veiligheid en gezondheid
• Omgang met de kinderen en de gezinnen
• Personen die in de locatie werken
• Organisatorisch management
• Samenwerking

Verder vereist het begrip beleidsvoerend vermogen dat de organisator een reflectieve, proactieve en reactieve houding moet aannemen met het doel dat er een voortdurende verbetering is van de werking van de opvang. De organisator moet hierbij rekening houden met de input die ze van de gezinnen en medewerkers krijgt alsook met externe expertise. Maar het begrip houdt ook in dat er van de organisator een innovatieve houding wordt verwacht. De organisator moet een oog hebben voor vernieuwing en hierbij rekening houden met de omgeving, samenleving en regelgeving.

Ten slotte wordt vereist dat er doeltreffende communicatie is en transparantie. Hiermee wil men bekomen dat de nodige en correcte informatie tijdig en duidelijk bij de juiste mensen geraakt, dit zijn medewerkers van de opvang en de gezinnen. Bovendien moet de samenwerking en communicatie met Opgroeien, het lokaal bestuur en loket kinderopvang goed verlopen.

De toekomst zal uitwijzen hoe het begrip beleidsvoeren vermogen als basisvergunningsvoorwaarde zal worden ingevuld.

Het is evenwel niet de eerste keer dat de term ‘beleidsvoerend vermogen’ wordt opgenomen in het kader van reglementering inzake kinderopvang. In artikel 57 van het Procedurebesluit van 9 mei 2014 wordt het begrip ook al vermeld. In het Procedurebesluit luidt het:

‘het beleidsvoerende vermogen van de organisator, waaronder de financiële en bestuurlijke weerbaarheid en transparantie en het organisatorische management van de organisator in het algemeen;’

In het Vergunningenbesluit wordt het begrip evenwel ruimer omschreven. De Vlaamse Regering wil de organisator met de introductie van het begrip beleidsvoerend vermogen in het Vergunningenbesluit meer vrijheid geven aan de organisator om een kwalitatieve en duurzame kinderopvang te realiseren. Aangezien het om een basisvoorwaarde gaat en een zeer grote draagwijdte heeft, is het te verwachten dat deze vergunningsvoorwaarde in de toekomst een belangrijke rol zal spelen in mogelijke handhavingsprocedures.

Zowel Zorginspectie als Opgroeien zullen de vergunningsvoorwaarde beleidsvoerend vermogen actief bevragen en beoordelen. De organisator zal moeten kunnen aantonen dat hij een beschikt over een beleidsvoerend vermogen. Er wordt verwacht dat de organisator dit zelf documenteert en zal dit moeten kunnen bewijzen wanneer dit gevraagd wordt door de Zorginspectie of door Opgroeien. Dit kan op papier of elektronisch. Opgroeien zal hiervoor zelf geen vaste procedures voor voorzien. Naast de ruimte die de Vlaamse Regering wil geven om een kwalitatieve en duurzame kinderopvang te realiseren zal de basisvoorwaarde beleidsvoerend vermogen dan ook meer verantwoordelijkheid en zelfstandigheid voor de organisator met zich meebrengen.

De nieuwe regelgeving inzake het beleidsvoerend vermogen treedt in werking op 1 januari 2024. De vergunningsvoorwaarde beleidsvoerend vermogen zal niet kunnen dienen als rechtsgrond bij beslissing bv. in het kader van een lopend handhavingstraject van vóór 1 januari 2024.